ارزیابی تأثیر عمق بر اندرکنش تونل‌های تکی و دوقلو در محیط‌های شهری با استفاده از مدل‌سازی عددی سه‌بعدی

اکبری, صابر; زارع, شکراله; میرزایی, حسین

doi:10.22075/jtie.2016.389

ارزیابی تأثیر عمق بر اندرکنش تونل‌های تکی و دوقلو در محیط‌های شهری با استفاده از مدل‌سازی عددی سه‌بعدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناس ارشد، مهندسی مکانیک سنگ، دانشکده معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود

² دانشیار، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی شاهرود

³ استادیار، دانشکده مهندسی معدن، نفت و ژئوفیزیک، دانشگاه صنعتی سهند

10.22075/jtie.2016.389

چکیده

ارزیابی برهمکنش بین فضای زیرزمینی جدید و فضاهای زیرزمینی موجود و ارائه راهکارهای مناسب یکی از مهم‌ترین موضوعات تونل سازی در محیط شهری است که توجه به آن از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. در این مقاله، مدل عددی سه بعدی تفاضل محدود تونل های دوقلو و تکی در محیط شهری ارائه شده است. هدف از این تحقیق، ارزیابی تأثیر افزایش عمق تونل تکی، در فاصله افقی یکسان، بر اندرکنش بین تونل ها با معیار قرار دادن پارامترهایی شامل نیروها و ممان های اعمال شده روی پوشش بتنی تونل های دوقلو و ضریب ایمنی آن ها، نشست سطح زمین و ساختمان های مجاور، پایداری حفاری تونل تکی و پایداری ستون قرار گرفته بین تونل های دوقلو و تونل تکی می باشد. مطالعه موردی مربوط به تونل های دوقلوی خط 1 و تونل تکی خط 2 قطار شهری تبریز می باشد. نتایج نشان می دهد که ضریب ایمنی متوسط برای پوشش بتنی تونل سهند از 52/6 در حالت همعمق به 35/6 با افزایش عمق تونل تکی کاهش و برای تونل سبلان از 78/6 در حالت هم عمق به 02/7 با افزایش عمق تونل تکی افزایش می یابد. با افزایش عمق تونل تکی، پایداری در حین حفاری تونل تکی افزایش یافته و نشست کلی سطح زمین کاهش می یابد. همچنین، پایداری ستون قرار گرفته بین تونل های دوقلو و تکی نیز با افزایش عمق تونل تکی افزایش می یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assessment of the Effect of Depth on Interaction between Single and Double-Tube Tunnels in Urban Areas using 3D Numerical Modeling

نویسندگان [English]

S. Akbari ¹
Sh. Zare ²
H. Mirzaei ³

¹ MSc. of Rock Mechanics Eng., Faculty of Mining, Petroleum and Geophysics, Shahrood Univ. of Technol., Shahrood, I. R. Iran

² Associate Professor, Faculty of Mining, Petroleum and Geophysics, Shahrood Univ. of Technol., Shahrood, I. R. Iran

³ Assistant Professor, Faculty of Mining, Petroleum and Geophysics, Sahand Univ. of Technol., Shahrood, I. R. Iran

چکیده [English]

Evaluation of the interaction between new and existing underground structures is one of the most important problems in urban tunneling. In this paper, three-dimentional finite difference numerical model of single and twin tunnels in urban areas has been presented. The aim of this research was to evaluate the effects of changing the depth of excavating single tunnel, in constant horizontal distance, on the interaction of single and twin tunnels considering various criteria including forces and moments exerted on twin-tunnels lining and their safety factors, subsidence of ground surface and nearby buildings, excavation stability of single tunnel and stability of pillar lying between single and twin tunnels. The case study is related to single and twin tunnels of Tabriz urban railway, in northwest of Iran. Results indicated that increasing depth of single tunnel causes average safety factor of Sahand tunnel to decrease (6.52 to 6.35) and that of Sabalan to increase (6.78 to 7.02). As the depth of single tunnel increases, excavation stability of single tunnel increases and surface subsidence decreases. The stability of pillar lying between twin and single tunnels increases as the depth of single tunnel increases.

کلیدواژه‌ها [English]

Numerical modeling
Interaction of tunnels
Surface subsidence
Excavation stability
Pillar stability

مراجع

سازمان قطار شهری تبریز. 1384. "گزارش نتایج بررسیهای زمینشناسی و ژئوتکنیکی خط یک قطار شهری تبریز".

شرکت سهامی آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک استان آذربایجان شرقی. 1384. "مطالعات مترو تبریز".

شرکت مهندسی پل و ساختمان الموت. 1389. "طراحی سازه شفت ایستگاه 12 متروی تبریز".

مستوفی نژاد، د. 1386. "سازه‌های بتن‌آرمه". نشر ارکان دانش، اصفهان.

مهندسین مشاور ایمن سازان. 1389. "خدمات مهندسی پروژه تونل خط 2 قطار شهری تبریز از ابتدای تونل تا ایستگاه G2". تبریز.

مهندسین مشاور گنو. 1387. "گزارش مطالعات ژئوتکنیک خط یک قطار شهری تبریز".

موسوی، م.، طالبی نژاد، ع. و چاکری, ح. 1388. "تحلیل پایداری و مدل‌سازی سه‌بعدی تونل و ایستگاه (مطاله موردی خط 4 مترو تهران)". هشتمین کنفرانس تونل دانشگاه تربیت مدرس, صحات 411-422.

Addenbrooke, T. and Potts, D. 2001. “Twin tunnel interaction:Surface and subsurface effects”. The Int. J. Geomech., 249-271.

Alamut Bridge and Building Engineering Co. 2006. “Design and calculation of concrete segments”. Tabriz.

Australian Standard. 2002. “Earth-retaining structures”.

Carranza-Torres, C. and Diederichs, M. 2009. “Mechanical analysis of circular liners with particular refrence to composite supports. For example, liners consisting of shotcrete and steel sets”. Tunn. Undergr. Sp. Tech., 24(5): 506-532.

Hage Chehade, F. and Shahrour, I. 2008. “Numerical analysis of the interaction between twin-tunnels: influence of the relative position and construction procedure”. Tunn. Undergr. Sp. Tech., 23(2): 210-214.

Itasca. 2007. “3DEC (3-Dimensional Distinct Element Code)”. Version 4.1, Minneapolis, USA.

Kim, S. H. 1996. “Model testing and analysis of interactions between tunnels in clay”. PhD Thesis, Departement of Engineering Science, University of Oxford.

Lamrughi, A., Medina Rodriquez, L. and Castellanza, R. 2012. “Development and validation of a 3D numerical model for TBM-EPB mechanised excavations”. Comp. Geotech., 40: 97-113.

Ng, C. W. W., Lee, K. M. and Tang, D. K. W. 2004. “Three-dimensional numerical investigations of New Austrian tunneling method (NATM) twin-tunnel interactions”. Can. Geotech. J., 41: 523-539.

Liu, H. Y., Small, J. C., Carter, J. P. and Williams, D. J. 2009. “Effect of tunneling on existing support systems of perpendicularly crossing tunnels”. Comp. Geotech., 36(5): 880-894.

Sakurai, S. 1997. “Lessons learned from field measurements in tunneling”. Tunn. Undergr. Sp. Tech., 12(4): 453-460.

Terzaghi, H. 1942. “Liner-plate tunnels on the Chicago subway”. Proc. ASCE, 68(6): 862-899.

Ward, W. H. and Thomas, H. S. H. 1965. “The development of earth loading and deformation in tunnel linings in London clay”. Building Research Station, Ministry of Technology, Garston, Watford, England.