بهینه سازی ایستگاه های اتوبوس شهری با الگوریتم ژنتیک و GIS (مطالعه موردی: منطقه 6 تهران)

نیسانی سامانی, نجمه; میثاق, نورالدین

doi:10.22075/jtie.2018.13905.1279

بهینه سازی ایستگاه های اتوبوس شهری با الگوریتم ژنتیک و GIS (مطالعه موردی: منطقه 6 تهران)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

² دانشجوی دکتری سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

10.22075/jtie.2018.13905.1279

چکیده

طراحی ایستگاههای اتوبوس یه صورت استاندارد، از جمله موارد مهمی هست که باعث پهلوگیری مناسب اتوبوس در ایستگاهها، کاهش زمان پیاده و سوار شدن مسافران و تاثیر منفی کمتر این سیستم بر تردد سایر وسایل نقلیه می شود. در این تحقیق سعی گردید تا مکان های مناسب جهت ایجاد ایستگاه های کاندید اتوبوس درون شهری در منطقه 6 تهران با توابع GIS و تصمیم گیری تحلیل شبکه ANP، شناسایی شده و با استفاده از الگوریتم ژنتیک و توابع هدف، اقدام به بهینه سازی ایستگاه های کاندید شد. جهت افزایش دقت تحقیق، منطقه مورد مطالعه به دو پهنه تمرکز قوی و ضعیف از مراکز خدماتی و تجاری تقسیم شد. نتایج نشان داد با توجه به طول شبکه و استاندارهای فواصل ایستگاه، منطقه 6 نیاز به 306 تا 208 ایستگاه دارد که از میان 291 ایستگاه کاندید، 247 ایستگاه و از 212 ایستگاه موجود نیز 147 ایستگاه بهینه تعیین شدند و می توانند میزان پوشش تقاضای مراکز جمعیتی و مراکز جاذب را حداکثر کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Optimization of Urban Bus Stations Using Genetic Algorithm and GIS (Case Study: Tehran 6th District)

نویسندگان [English]

Najme Neisany Samany ¹
Nouraddin Misagh ²

¹ Assisstant professor in Department of Remote Sensing and GIS, College of Geography, University of Tehran

² Ph.D. Student of Remote Sensing and Geographic Information Systems (GIS), Faculty of Geography, University of Tehran

چکیده [English]

The design of standard bus stations is one of the most important issues that increase bus performance at the stations, reduce the take-off time and take passengers, and less negatively influence the traffic on other vehicles. In this research, we tried to find suitable locations for establishing subway station candidates in the city of Tehran 6 with GIS functions and ANP network analysis decision making. Using genetic algorithm and target functions, we aimed to optimize the candidate stations. In order to increase the accuracy of the research, the study area was divided into two areas of strong and weak concentration of service centers and commercial centers. the results showed that according to the network length and station spacing standards, area 6 requires 306 to 208 stations. Of the 291 stations, 247 stations, and 212 existing stations, 147 stations were optimized they can maximize demand coverage for demographic centers and absorbent centers.

کلیدواژه‌ها [English]

Bus Station
Optimization
Genetic algorithm
GIS
Tehran 6th District

مراجع

آقاجان زاده ح. و آقاجان زاده ن. 1388. "یافتن مسیر بهینه حرکت برای اتوبوس‌های درون شهری و بهترین محل برای احداث ایستگاه‏های اتوبوس درون شهری بهوسیله الگوریتم ژنتیک، دومین کنفرانس بین المللی شهر الکترونیک، پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات جهاد دانشگاهی، تهران.

امین ناصری، م. ر. و برادران، و. 1389. "بررسی عوامل مؤثر بر زمان توقف اتوبوس‌ها در ایستگاه‏ها و پیش بینی آن در سیستم حمل و نقل اتوبوسرانی شهر تهران". پژوهشنامه حمل و نقل، 7(1).

بونهام کارتر، گ. اف. 1379. "سیستمهای اطلاعات جغرافیایی برای دانشپژوهان علوم زمین (مدلسازی به کمک GIS)". گروه اطلاعات زمینمرجع، سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور.

پورتال شهرداری منطقه شش تهران، http://region6.tehran.ir

زبردست، ا. 1380. "کاربرد فرایند تحلیل سلسله مراتبی در برنامهریزی شهری و منطقهای". هنرهای زیبا، 10: 13-21.

شاهسونی، ج. 1391. "تحلیل مسیریابی و مکانیابی ایستگاه‏های متروهای شهری با استفاده از GIS، نمونه موردی: شهر اصفهان". دانشکده علوم جغرافیایی و برنامهریزی شهری.

صادقیه، ا. 1384. "تصمیمگیری بر اساس الگوریتم ژنتیک در بهینه‏سازی". چاپ اول، مؤسسه نوین یزد.

عصارزادگان ح.، نادعلی، ا. ح.، عطایی، م. ص. و پورمیری، ر. 1391. "مکانیابی بهینه ایستگاه‏های BRT به کمک نرمافزار Arc GIS و تکنیک AHP و TOSIS. یازدهمین کنفرانس بینالمللی مهندسی حمل و نقل و ترافیک ایران، تهران.

علی عسگری، و. 1390. "مکانیابی بهینه ایستگاه‏های اتوبوس درون شهری". پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده عمران، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی.

معاونت عمرانی دفتر حمل ونقل و دبیرخانه شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور. 1386. ”راهنمای ایستگاه‏های سیستم اتوبوس‏رانی".

یزدان پناهی م. و ملکی، ک. 1390. "بررسی جایگاه حمل و نقل در توسعه اقتصادی پایدار شهری". اولین کنفرانس اقتصاد شهری ایران.

Ashtiani, H. Z. and Iravani, H. 2002. “Application of dwell time functions in transit assignment model”. Transportation Research Record, J. Transport. Res. Board, 1817: 88-92.

Baaj, M. H. and Mahmassani, H. S. 1991. “An AI based approach for transit route system planning and design”. J. Adv. Transport., 25(2): 187-210.

Fitzpatrick, K., Hall, K., Perkinson, D., Nowlin, L. and Koppa, R. 1996. “TCRP report 19: Guidelines for the location and design of bus stops”. Transport. Res. Board of the Nat. Acad., Washington, DC.

Goodchild, M. F., Steyaert, L. T. and Parks, B. O. 1996. “GIS and environmental modeling: Progress and research issues”. John Wiley and Sons.

Hall, C. H. 2006. “A framework for evaluation and design of an integrated public transportion”. Institute of Technology, Linkopings University, Norrkping, Sweden.

Huang, Z. and Liu, X. 2014. “A hierarchical approach to optimizing bus stop distribution in large and fast developing cities”. ISPRS Int. J. Geo-Inform., 3(2): 554-564.

Ibeas, Á., dell’Olio, L., Alonso, B., & Sainz, O. (2010). Optimizing bus stop spacing in urban areas. Transportation research part E: logistics and transportation review, 46(3), 446-458.

Lee, L. W. and Kim, S. H. 2000. “Using analytic network process and goal programming for interdependent information system project selection”. Comp. Oper. Res, 27; 367-382.

Saaty, T. L. 1980. The analytic hierarchy process: Planning, priority setting, resource allocation”. McGraw-Hill, New York, 287 p.

Wei, X. 2010. “Optimizing bus stop locations in Wuhan, China”. MSc. Thesis, International Institute for Geo-Information Science and Earth Observation, Enschede, The Netherlands.

Zhu, Z., Guo, X., Chen, H., Zeng, J. and Wu, J. 2017. “Optimization of urban mini-bus stop spacing: A case study of Shanghai (China)”. Tech. Gaz., 24(3): 949-955.